Pentacon Six

Pentacon Six – jak działa? I coś o obiektywach do niego.

Czasem jest tak, że na jakiś aparat trafia się przypadkiem. Komuś spodobają się białe lufy Canonów podczas telewizyjnej transmisji meczu – kupi sobie Canona. Inny zobaczy reklamę Nikona w National Geographic i zechce robić zdjęcia jak Steve McCurry – kupi Nikona. Ja trafiłem na Pentacona Six jeszcze inaczej: wpadł mi w ręce worek szkieł aus Jena i nie miałem ich do czego przypiąć. Pożyczyłem więc od kolegi korpus, zrobiłem film-dwa – spodobało mi się. I spodobało mi się co innego, niż zwykle się podoba 🙂

Why so Six?

Najczęściej ludzie kupują Sixa dla obiektywu Sonnar 180mm/2.8. To bardzo solidny kawał szkła i metalu, z którego jak bańki mydlane wylatują fotki o magicznym bokehu. Coś w tym jest, ale mi akurat bardziej spodobał się Biotar 120mm/2.8. Znacznie poręczniejszy i lżejszy, nie straszy fotografowanych ogromną soczewką i gigantyczną osłoną przeciwsłoneczną. I by zrobić zdjęcie nie trzeba iść na drugi koniec pokoju! Ale wróćmy do Sixa. To prosty aparat średnioformatowy, na bogato wykończony chromem. Mi takie wzornictwo bardzo się podoba! Do tego obsługa jest banalnie prosta: po lewej stronie pokrętło czasów B/1-1000, z mini pokrętłem-ściągą jaki typ filmu jest w środku. Po prawej – ogromniasta korbka naciągu migawki i przewijania filmu*; na niej znow mini pokrętło-ściąga z czułością filmu. Tuż pod nią, ale już na przedniej ściance – spust migawki z pierścieniem blokady. Niżej samowyzwalacz i gniazdo wyzwalania fleszy typu PC. Wokół obiektywu pokrętło mocujące tenże obiektyw. Na górze – kominek lub wizjer. I to właściwie wszystko. Zapomniałbym o gnieździe statywowym – jest.

*Mój Six ma dodatkowo pokrętło na dole – służy do przewijania filmu, bo dla zwiększenia niezawodności aparatu rozłączono naciąg migawki i przewijanie. Podobno Sixy lubiły nakładać klatki jeśli film był źle założony lub złym ruchem się je naciągało – ja nie znam tego kłopotu; na tylnej ściance mam za to gustowne czerwone okienko podglądu filmu.

Jak widać z opisu, aparat nie ma wymiennej kasety z filmem jak nie przymierzając Hasselblad 501 czy Kiev 88. Dla mnie – kolejny plus, bo zakładanie negatywu jest naprawdę banalnie łatwe. Migawka jest płócienna, stąd pewnie czas synchronizacji 1/30. Przesłonę nastawia się na obiektywach. Nie ma żadnych magicznych sztuczek, tajemniczych sekwencji itp. Ergonomia jest dobra, aparat dobrze leży w dłoniach. Pojawiły się na rynku gripy drukowane w 3D, ale nie miałem kontaktu. Zapomniałbym jeszcze o oczkach do mocowania paska – akurat nie używam.

Mam oko na Maroko

Aparat jest lustrzanką, lustro przy zdjęciu robi miłe „klap” i unosi się do naciągnięcia migawki. Patrzymy na nie z góry, więc w podstawowym kominku obraz jest obrócony wokół pionowej osi. Kominek jest zrobiony z misternie żłobionego aluminium i moim skromnym zdaniem jest za niski. Obraz w nim za łatwo traci kontrast i pojawiają się refleksy, pomaga na to dopiero przybliżenie twarzy i korzystanie z lupki. Dla gadżeciarzy są też klapka i krzywka celownika sportowego. U mnie matówka ma klin optyczny i mikrorastry, więc nastawienie ostrości jest szybkie i dokładne. W słoneczny dzień chętniej korzystam z pryzmatu, który można błyskawicznie podmienić. Aparat zyskuje wtedy na powadze przynajmniej 5 cm wysokości i dużo większe logo Pentacona pyszni się na przedzie – wieża Ernemann 🙂 Noszę okulary, więc trudniej mi zobaczyć cały kadr – bez szkieł byłoby to możliwe od razu. Pryzmat niestety zjada ok. działkę światła.

Można też zamontować pryzmat z niezależnym pomiarem światła, ale gubi on gdzieś w sobie jeszcze kolejną działkę, a i korzystanie z niego jest było dla mnie trudniejsze niż zwykłym, ręcznym światłomierzem. Ale podobno mierzy on dobrze i można pracować w trybie przysłony roboczej lub przymkniętej. Jest też trochę większy i cięższy od zwykłego pryzmatu. Dla gadżeciarzy: ma wbudowaną zasłonkę w paski, dzięki której pomiar światła nie jest zakłócony gdy aparat nie jest przy naszym oku. Wynik pomiaru – zwykłą strzałkę wędrującą w górę lub w dół – można podglądać zarówno patrząc w wizjer jak i na górę pryzmatu. Są oczywiście regulacje czułości filmu.

Wybieram zawodnika nr 3

Na deser zostawiłem najlepsze rozwiązanie – wizjer z lupą! Ma ona płynną korekcję dioptrii w zakresie +1/-3, wypustkę na oczodół i jest to po prostu najlepsze akcesorium do patrzenia przez Sixa na świat. Tu jasność nigdzie nie ginie 🙂

Szkła albo opowieści kulturysty

Mnie wybierz, mnie!

Pentacony Six produkowano przez ok 40 lat, zaczynając od lat 50 XX wieku. Przez ten czas aparat zmieniał się niewiele, ale obiektywy już tak. Wspomniana „180” miała cztery wersje, różniące się wykończeniem, minimalną odległością ostrzenia, powłokami… Nie jestem ekspertem w tym temacie, generalnie starsze wersje to tzw. „zebry”: obiektywy mają metalowe srebrno-czarne pierścienie ostrości i przysłon; w nowszych elementy te są pokryte gumą. Nowsze mają lepiej pracować pod światło ze względu na lepsze powłoki. Sam miałem nowszą i starszą „180”, zostawiłem sobie starszą.

Stara „18” wygląda tak

Wspomniałem wcześniej, że na korpusie jest sporo chromu. Inżynierowie z NRD projektując szkła do Pentacona pomagali kolegom z hut stali i szkła wyrabiać wyśrubowane normy. Tu nie ma cięcia po kosztach. Obiektyw będzie ważył trzy tony? Niech waży! Trochę przesadzam, ale tylko trochę. By robić zdjęcia „180” warto podpiąć ją do statywu (tak tak, obiektyw ma własne mocowanie, dzięki któremu z aparatem jest lepiej wyważony), inaczej po kilku minutach ręce zaczynają drżeć.

To samo będzie z „300”, z którą aparat waży już ponad 3 kilogramy; chwilę oddechu łapie się z „50”, „80” i „120”. Pewnie dlatego najwięcej udanych zdjęć mam właśnie z lekkiego Biometara 120/2.8.

Mój faworyt

Trudno mi opisywać te obiektywy. Nie interesują mnie testy optyczne, nie focę ścian z cegieł itp – liczy się tylko odbitka. Najwięcej zrobiłem z klatek naświetlonych Biometarem 120/2.8. Mniej słynny niż Sonnar, ale daje równie przyjemne kadry. Moja wersja wygląda nietypowo, z wąskim skórzanym paskiem ostrzenia, umieszczonym daleko z przodu. Ale to naprawdę ciekawy obiektyw, poręczny, jasny i pozwalający cieszyć się ładnymi rozmyciami. Ładnie trzyma kontrast. Pasują filtry 67mm.

Rzadziej korzystałem z szerokokątnego Flektagona 50mm/4. Pasuje do niego ogromna osłona przeciwsłoneczna i potężne filtry 86mm, mam w pamięci kilka klatek nim uchwyconych. Np. to zdjęcie:

Requiescat in pace

Muszę przyznać, że Pentacon Six to dobry aparat, z jeszcze lepszymi szkłami. Ale żeby wyciągnąć z nich pełnię możliwości lepiej mieć obok siebie statyw. A mi za rzadko chce się go nosić i zwykle pakując się sięgam po lżejsze aparaty, Six był więc u mnie zestawem ostatniego wyboru – gdy wiedziałem, że gdzieś będę pojadę na długo, z mnóstwem miejsca i czasu. Może będę żałować w ciemni? Zobaczymy.

Dociekliwym polecam stronę http://www.pentaconsix.com/

Autor: Jerzy

D76 1+1 i jedziemy :)

6 komentarzy do “Pentacon Six”

  1. Witam
    Czy gdzieś, ktoś naprawia takie aparaty? Gdyż mam takowy ale coś z czasami u niego nie najlepiej.
    Pozdrawiam Henryk

    1. Tak, wciąż są dobrzy technicy. Polecam użytkownika alllegro o nicku erjot771, robi to dobrze. Ma aukcje Pentaconów z 6-miesięczną gwarancją.

    2. Ja polecam Pana na dworcu PKS w Gorzowie Wielkopolskim. Miał w rękach mojego Pentacona six tl. Zapraszam na instagrama mojego tomaszkulik1978 analogowego …Pentacon six tl i Canon eos 5 głównie

  2. Dzień dobry.
    Jako, że dopiero przymierzam się do korzystania z tego aparatu, chciałbym uprzejmie zapytać w jakiej pozycji migawki nastawiać czasy? Czy z migawką naciągniętą, zwolnioną, czy może nie ma to znaczenia? Do tej pory fotografowałem radzieckimi zorkami i FEDami, gdzie ta kwestia miała wielkie znaczenie. A nie chciałbym niczego popsuć.
    Pozdrawiam serdecznie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *